پیش بینی جریان روزانه ورودی به مخزن سد دز با استفاده از مدل های سری زمانی

مدیریت بهره برداری بهینه از سامانه های منابع آب نظیر مخازن سدها ، مستلزم ارتقاء دقت پیش بینی جریان ورودی به آن ها است. اهمیت این موضوع در حوضه های بزرگی نظیر دز ، بدلیل آبیاری اراضی وسیع کشاورزی و تولید انرژی برقابی بارزتر می باشد. از جمله مهمترین اهداف پیش بینی های روزانه ، مقابله مناسب و به موقع با خطر سیلاب و سرریز شدن سدها و حداقل نمودن خسارت آن می باشد . همچنین یکی از پیس نیازهای مهم در بهره برداری بهینه از سامانه های منابع آب چند منظوره ای که یکی از اهداف آن تولید برق باشد، اطلاع از میزان جریان روزانه ورودی به مخازن سدها در ماه های آینده می باشد . به منظور پیش بینی جریان ورودی به مخزن سد، روش هاس متعددی توسعه یافته اند. یکی از مشهورترین روش ها ، مدل های سری زمانی می باشند. در این تحقیق به منظور پیش بینی جریان روزانه توسط مدل های سری زمانی از روش باکس-جنکینز استفاده شده است. با توجه به اینکه داده ها روزانه هستند و دارای الگوی فصلی می باشند، با بهره گیری اسری فوریه ، عوامل میانگین و انحراف معیار داده ای آبدهی روزانه ایستگاه تله زنگ واقع در بالادست سد دز، برای دوره 28 ساله با پریود 365 روزه برآورد شدند. پس از محاسبه این عوامل ، داده های مشاهداتی آبدهی روزانه توسط عوامل یاد شده استاندارد شدند. پس از استاندارد نمودن داده ها ، نتایج تحقیق نشان داد که الگوی فصلی داده ها ، توسط عوامل محاسبه شده با سری فوریه حذف شده است. پس از حذف نمودن الگوی فصلی داده ای مشاهداتی توسط فوریه ، مدل های میانگین متحرک جامع خود همبسته (ARIMA) مختلفی به داده های استاندارد شده برازش داده شد و در نهایت با استفاده از شاخص AIC و در نظر گرفتن حداقل تعداد عوامل مدل ، بهترین مدل انتخاب گردید. پس از انتخاب بهترین مدل آریما ، پیش بینی جریان روزانه ورودی به مخزن سد دز توسط مدل منتخب انجام شد. نتایج نشان داد که مدل ( 4 و 0 و 5) ARIMA بر اسا آمار ایستگاه هدف توانسته است جریان روزانه ورودی به مخزن سد دز را برای دوره های مختلف در طی دو سال آینده با دقت های مختلف پیش بینی نماید.

کلیدواژه ها:

پیش بینی جریان روزانه ، آریما (ARIMA) ، سری فوریه ، سد دز