علل سیر نزولی معماری اسلامی -ایرانی

ایران دارای میراث بزرگ معماری است. از زمان ساخت کهن ترین بنای مهم معماری ایران یعنی زیگورات چغنازنبیل که در حدود 1250 سال قبل از میلاد مسیح بنا گردیده تا آستانه ی دوره ی معاصر ایران دوره ای به مدت بیش از 3000سال در پشت سرماست. در تمامی این مدت زمان طولانی، همواره و پیوسته یک فعالیت قوی و مهم معماری در این کشور وجود داشته و آثار بسیار زیاد و با ارزشی را در گوشه و کنار این سرزمین به وجود آورده است. این آثار سهم بزرگی در شکل دادن و پیشبرد معماری جهان در دوره های مختلف تاریخ به عهده داشته اند. تاریخ معماری ایران را اصولا می توان به دو بخش اصلی، معماری قبل و بعد از اسلام تقسیم کرد. دین اسلام که در حدود 1400سال پیش در ایران مستقر گردید. با توجه به جهان بینی خاص خود آثار معماری بعد از اسلام ایران را تحت تاثیر قرار داد و به آن کیفیت جدیدی بخشید، لکن به هر حال پیوند محکمی بین این دو بخش معماری ایران بر قرار گردید. اگر چه معماری ایران بعد از دوره صفوی یعنی از حدود چهارصد سال قبل نتوانسته جایگاه برجسته خود را درمعماری جهان حفظ کند و در واقع از این زاویه سیر نزولی داشته است.لکن به رغم این سیر نزولی باز هم آثار بسیار با ارزش معماری در این سال ها تا شروع دوره معماری معاصر ایران بوجود آمده است. هدف از این امر ذکر نکات تکراری نیست. بلکه بازبینی و ارایه ی افق های جدید در زمینه ی مبانی طراحی معماری معاصر می باشد. رویکرد این نوشته کیفی بوده و روش جمع اوریاطلاعات مطالعه کتابخانه ای و استراتژی تفسیری تاریخی مد نظر بوده است. همچنین تحولات دورانهای بعد ازصفویه به دلیل اهمیت مساله در این پژوهش بررسی شده اند. علاوه برآن بررسی آثار سید هادی میرمیران نیز به دلیل اهمیت آن به عنوان مورد مطالعاتی بررسی شده است. با چینش عوامل مهم در کنار یکدیگر، واستقرارریالنتیجه گیری انجام شده است. بخش پایانی این مقاله حاوی پیشنهاداتی جهت دستیابی به خاستگاه فرم در معماری معاصر ایرانی می باشد.

کلیدواژه ها:

معماری ، اسلامی ایرانی ، علل نزول ، معاصر